Deilur um ættarnöfn hafa staðið nær sleitulaust á Íslandi frá því um miðja 19. öld. Alþingi hefur þar látið til sín taka en löggjöfin fær þó lítt við tunguna ráðið. Eftir því sem samband þjóðarinnar við útlönd varð nánara og innflytjendum fjölgaði hér á landi, urðu þær raddir háværari sem vildu fylgja þeim sið að kenna fólk til ættar. Deilurnar urðu á stundum harðvítugar og þung orð voru iðulega látin falla, jafnvel í anda kynþáttahyggju. Sumir töldu það einstæðan íslenskan þjóðararf að kenna barn til föður eða móður og kölluðu ættarnöfnin erlenda sníkjumenningu sem græfi undan íslensku máli.

Að mati annarra var hinn forni föðurnafnasiður dæmi um íhaldssemi og fornaldardýrkun og þær
raddir heyrðust sem töldu ættarnafnasiðinn þess einan megnugan að færa Íslendingum virðingu
annarra þjóða enda bryti bann við ættarnöfnum gegn frelsi einstaklingsins.

Hér fjallar Páll Björnsson sagnfræðingur um þessar deilur. Hann tengir þær sögulegri þróun, svo sem myndun þéttbýlis og uppgangi þjóðernishreyfinga fyrr á tímum, og hugar að ólíkum áhrifaþáttum svo sem hernámi Íslands á styrjaldarárunum og hvernig raddir kvenna urðu smám saman að áhrifaafli í þessum deilum. Loks spyr höfundur áleitinna spurninga um hugtakið ætt, hverju sé fórnað í því safni margra ætta og ættboga sem standa að baki hverjum einstaklingi þegar ættarnafn er tekið upp.

Páll Björnsson fæddist í Reykjavík árið 1961. Eftir hann liggja fjölmargar greinar í tímaritum og bókum. Bók hans Jón forseti allur? Táknmyndir þjóðhetju frá andláti til samtíðar vann til Íslensku bókmenntaverðlaunanna árið 2011.